Nowotwór jamy ustnej – dowiedz się o profilaktyce >>
Gabinet stomatologiczny Arie Stomatologia Łódź, we współpracy z fundacją „Z uśmiechem przez życie”, postawił sobie za cel uświadamianie Pacjentów o roli regularnych badań i właściwej higieny jamy ustnej w profilaktyce raka jamy ustnej. Nowotwór jamy ustnej to bardzo poważna choroba, jego późne wykrycie powoduje śmiertelność rzędu nawet 40-50 proc. w ciągu 5-ciu lat. Dlatego tak ważne są: dbanie o zdrowie, odpowiednia higiena jamy ustnej i regularne badania pozwalające na szybkie wykrycie ewentualnych zmian nowotworowych i leczenie ich (lub operacyjne usunięcie) we wczesnym stadium.
Czynniki ryzyka raka jamy ustnej – sprawdź czy jesteś w grupie podwyższonego ryzyka.
Do czynników ryzyka raka jamy ustnej należą m.in.:
– wiek powyżej 40 lat,
– palenie papierosów i używanie wyrobów tytoniowych (rak jamy ustnej należy do nowotworów tytoniozależnych),
– palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu (zwiększa zachorowalność ok. 15 razy),
– zakażenie wirusem HPV 16 i 18,
– przewlekłe urazy warg i urazy w jamie ustnej (np. związane z nagryzaniem, uciskiem protezy),
– narażenie na promieniowanie UV i jonizujace (np. leśnicy, rolnicy, żeglarze),
– choroba nowotworowa lub nowotwory w rodzinie,
– immunosupresja (leki immunosupresyjne obniżają odporność organizmu),
– nieodpowiednia higiena jamy ustnej, zła dieta, zły styl życia, indywidualna podatność.
Co powinno nas zaniepokoić? Objawy nowotworu jamy ustnej.
Do objawów nowotworów jamy ustnej należą m.in.:
– niegojące się, łatwo krwawiące owrzodzenia w obrębie warg, języka, dziąseł lub na wewnętrznej stronie policzków,
– wyczuwalny guzek lub zgrubienie w jamie ustnej,
– utrata czucia, drętwienie warg, języka lub wewnątrz jamy ustnej,
– białe lub czerwone zmiany (plamki) na dziąsłach, języku lub błonie śluzowej,
– obrzęk żuchwy lub szczęki powodujący złe dopasowanie noszonej wcześniej protezy,
– trudności z żuciem i połykaniem, czasami również z mówieniem,
– nagle pojawiające się seplenienie, przewlekła chrypka, zmiana barwy głosu,
– przeszkody w gardle bez znanej przyczyny, uczucie dławienia,
– ograniczona ruchomość i bóle języka,
– krwawienie – inne, niż z dziąseł.
Objawy te mogą sugerować nowotwór jamy ustnej, mogą też manifestować inne choroby nowotworowe jak np. białaczka. Pojawienie się któregoś z wyżej wymienionych symptomów (czasem kilku naraz) powinno zaalarmować Pacjenta i skłonić go do pilnej wizyty u lekarza dentysty, który wykona odpowiednie badania i jeśli będzie taka konieczność zleci dalszą diagnostykę. Z wizytą nie należy zwlekać.
Profilaktyka raka jamy ustnej. Co można zrobić w tej kwestii samodzielnie?
Do elementów profilaktyki raka jamy ustnej na które bezpośredni wpływ ma Pacjent należą: dbanie o poprawną higienę jamy ustnej, przestrzeganie zasad zdrowego żywienia i zdrowego stylu życia (nie nadużywanie alkoholu, nie palenie), zapisywanie się na regularne wizyty do lekarza dentysty, ale też samokontrola jamy ustnej.
Samokontrola jamy ustnej
Samodzielne badanie jamy ustnej polega na oglądaniu w dobrym świetle, przed lustrem, swojej jamy ustnej włącznie z gardłem i migdałkami. Należy zwrócić uwagę na: czerwień wargową, język, trójkąt na żuchwie za ostatnimi zębami trzonowymi (trójkąt zatrzonowcowy), błonę śluzową policzków, dno jamy ustnej. Schemat badania przedstawiony jest poniżej.
Samokontrolę warto przeprowadzać regularnie np. raz w miesiącu po myciu zębów. Jeśli jakieś objawy nie ustępują i niepokoją Pacjenta, warto skonsultować je z lekarzem dentystą.
Zdrowa dieta i odpowiedni styl życia
Profilaktyka raka jamy ustnej zaleca stosowanie się do 10 zasad zdrowego żywienia związanych z Piramidą Zdrowego Żywienia i Aktywnością Fizyczną. Poniżej przedstawiamy zalecenia opublikowane przez Instytut Żywności i Żywienia.
1. Spożywaj posiłki regularnie (4-5 posiłków co 3-4 godziny).
2. Warzywa i owoce spożywaj jak najczęściej i w jak największej ilości, co najmniej połowę tego, co jesz. Pamiętaj o właściwych proporcjach – 3/4 warzywa, 1/4 owoce.
3. Spożywaj produkty zbożowe, zwłaszcza pełnoziarniste.
4. Codziennie spożywaj co najmniej dwie duże szklanki mleka. Możesz je zastąpić jogurtem, kefirem i – częściowo – serem.
5. Ograniczaj spożycie mięsa, zwłaszcza czerwonego i przetworzonych produktów mięsnych do 0,5 kg tygodniowo. Jedz ryby, nasiona roślin strączkowych i jaja.
6. Ograniczaj spożycie tłuszczów zwierzęcych. Zastępuj je tłuszczami roślinnymi.
7. Unikaj spożycia cukru i słodyczy (zastępuj je owocami i orzechami).
8. Nie dosalaj potraw i kupuj produkty z niską zawartością soli. Używaj ziół – mają cenne składniki i poprawiają smak potraw.
9. Pamiętaj o piciu wody, co najmniej 1,5 l dziennie.
10. Nie spożywaj alkoholu.
Alkohol, a rak jamy ustnej.
Badania epidemiologiczne wykazują związek między nadużywaniem alkoholu, a nasilaniem się ryzyka zachorowania na chorobę nowotworową, w szczególności górnego odcinka przewodu pokarmowego, a w tym raka przełyku, jamy ustnej, gardła i krtani. Niemal 50% przypadków raka jamy ustnej, gardła i krtani wiąże się z nadmiernym piciem. Ludzie, którzy przez dłuższy czas spożywają duże ilości alkoholu, należą – w porównaniu z abstynentami – do grupy podwyższonego ryzyka zachorowania na wyżej wymienione rodzaje nowotworów złośliwych.
Palenie, a rak jamy ustnej.
Palenie jest jednym z głównych czynników zachorowania na nowotwory jamy ustnej. Aż 85% nowotworów głowy i szyi jest powiązane z uzależnieniem od tytoniu. Osoby palące są 15 razy bardziej narażone na zachorowanie na raka głowy i szyi niż osoby niepalące. W dymie tytoniowym zawartych kilka tysięcy związków chemicznych, które zagrażają zdrowiu w tym ponad 40 różnych karcinogenów, np.:nikotyna, substancje smoliste, aceton, tlenek węgla, chlorek winylu, cyjanowodór, arsen, polon, kadm, amoniak, naftalen, fenol i inne. Wieloletnie palenie tytoniu może powodować choroby ze strony układu oddechowego, krwionośnego i pokarmowego, również nowotwory tytoniozależne są min. rak płuc, jamy ustnej, krwi, krtani, tchawicy, nerki, przełyku, trzustki, pęcherze moczowego, wątroby.
Regularne kontrole u lekarza dentysty pozwolą na szybkie wykrycie choroby.
Odpowiednia profilaktyka to najlepsza metoda w walce z próchnicą i innymi chorobami jamy ustnej. To również najskuteczniejsza metoda wykrywania raka jamy ustnej. Należy informować lekarza dentystę o wszystkich niepokojących symptomach, rzetelnie wypełniać wywiad dotyczący stanu zdrowia i regularnie pojawiać się w gabinecie stomatologicznym na kontrolach. Lekarz dentysta w przypadku jakiegokolwiek podejrzenia choroby wykona odpowiednie badania zewnątrzustne i wewnątrzustne, badanie węzłów chłonnych, wszelkich asymetrii, bolesności uciskowej oraz wnikliwie obejrzy śluzówkę przedsionka jamy ustnej, jamy ustnej właściwej i gardła. Lekarz może też zalecić dodatkową diagnostykę np. zdjęcie panoramiczne lub tomografię lub dodatkowe specjalistyczne konsultacje, zabieg w celu poprania wycinku do badania histopatologicznego itp..
Regularne wizyty u stomatologa są też bardzo ważne u Pacjentów noszących protezę zębową. Źle dopasowana lub uszkodzona proteza, powodująca podrażnienia i urazy w jamie ustnej również jest czynnikiem zwiększającym ryzyko raka jamy ustnej. Kontrolowanie stanu istniejących prac protetycznych i ich higienizacja powinny odbywać się regularnie, zgodnie z zaleceniami lekarza dentysty. Bardzo ważne jest również utrzymywanie odpowiedniej higieny protezy i jamy ustnej w domu. Nieczyszczenie protezy sprzyja rozwojowi bakterii na jej powierzchni, możliwości uszkodzenia śluzówki pod nią i powstawaniu odleżyn. Zmiany takie natomiast (zgodnie z wcześniej wypisanymi objawami) powinny zaniepokoić Pacjenta i skłonić do wizyty u dentysty, bo zaniedbane mogą prowadzić do nowotworu jamy ustnej.
Przypominamy, że wcześnie wykryte i właściwie leczone nowotwory są w 80 proc. przypadków uleczalne. Warto dbać o zdrowie jamy ustnej, profilaktycznie wykonywać samobadanie i zgłaszać się regularnie na przeglądy u lekarza dentysty. Dzięki mądremu postępowaniu można uchronić się przed poważnymi konsekwencjami nowotworu jamy ustnej. Po więcej informacji odsyłamy Państwa na stronę fundacji „Z uśmiechem przez życie” – https://www.zusmiechem.org.pl/
Źródło informacji ze strony: artykuły fundacji „Z uśmiechem przez życie” – https://www.zusmiechem.org.pl/
Leave a reply