Higiena jamy ustnej – co warto wiedzieć?
Na temat higieny jamy ustnej krąży wiele mitów. Często staramy się jak najlepiej dbać o zdrowie zębów, ale popełniamy drobne błędy, które zmniejszają korzyści z naszych codziennych działań profilaktycznych. Jakie? Co warto robić, a czego unikać, by cieszyć się pięknym i zdrowym uśmiechem? Higiena jamy ustnej – co warto wiedzieć?
Co kilka dni publikować będziemy kolejne ciekawostki na temat poprawnej higieny jamy ustnej.
Higiena jamy ustnej – co warto wiedzieć?
1. Unikaj szczoteczki z twardym (hard) włosiem.
:
manualne, elektryczne, soniczne, o włosiu ultramiękkim, miękkim, średnim i twardym (w tym o różnej gęstości włosia i różnym jego wyprofilowaniu), z różnymi trzonkami (np. ekologicznymi – bambusowymi, ułatwiającymi trzymanie, uczącymi szczotkowania pod kątem 45 stopni lub z lampą LED odliczającą zalecany czas szczotkowania). Szczoteczka ultramiękka (ultra soft)– przez dorosłych powinna być używana po zabiegach chirurgicznych/ implantologicznych, kiedy należy zachować szczególną ostrożność i nie urażać dziąseł i/lub okolic pozabiegowych. Szczoteczka miękka (soft) – polecana jest dla osób z nadwrażliwością zębów i/lub problemami periodontologicznymi. Może ona być stosowana przez osoby dorosłe do codziennej higieny jamy ustnej. Szczoteczka średnia (medium) – jest najczęściej wybierana przez osoby dorosłe do codziennego szczotkowania. Polecana jest przy zdrowych zębach i dziąsłach. Szczoteczka twarda (hard) – marketingowo reklamowana jest jako produkt dla osób ze zdrowymi zębami i dziąsłami, chcącymi usunąć przebarwienia powstałe na skutek np. palenia papierosów i picia kawy. Szczoteczki takie zaczynają być już jednak wycofywane ze sprzedaży, gdyż ich włosie jest zbyt twarde i często powoduje nieodwracalne urazy szkliwa zębów i dziąseł. Zbyt mocne „szorowanie” twardą szczoteczką, zamiast poprawić estetykę uśmiechu, prowadzi do jego zniszczenia m.in. poprzez uszkodzenie wrażliwych tkanek zęba, zwiększenie ryzyka recesji dziąseł, odsłaniania się szyjek zębowych oraz powstania ubytków abrazyjnych / klinowych.
Do codziennej higieny jamy ustnej (o ile inaczej nie zaleci lekarz dentysta) używaj szczoteczki o włosiu miękkim lub średnim. Ważne, by pamiętać o poprawnej technice szczotkowania, dobrym doborze pasty do zębów i pozostałych akcesoriów (nici, irygatora, szczoteczek do przestrzeni międzyzębowych lub innych w zależności od aktualnej potrzeby).
2. Podczas szczotkowanie nie ”szoruj”. Mocniej nie znaczy lepiej.
3. Regularność i odpowiednia technika szczotkowania to klucz do zdrowia zębów i jamy ustnej.
W higienie jamy ustnej zarówno dzieci, jak i pacjentów dorosłych najważniejsza jest regularność i odpowiednia technika. Ani kilkukrotne „miźnięcie od niechcenia” zębów szczoteczką, ani intensywne ruchy w pionie i w poziomie, nie zapewnią odpowiedniej czystości zębów i jamy ustnej. Osoby dorosłe w większości powinny stosować technikę „wymiatania”.➡ Szczoteczkę powinno się ustawić pod kątem 45 stopni od dziąsła i ruchem okrężnym, wykonywać ruchy wymiatające od dziąsła do dołu korony zęba. 🪥 Oczyszczanie szczoteczką okolicy na styku dziąsła i korony zęba jest bardzo ważne, gdyż wpływa na stan zdrowia dziąseł, które jeśli są zdrowe osłaniają wrażliwe części zęba chroniąc je przed czynnikami zewnętrznymi i bakteriami, a co za tym idzie m.in. przed próchnicą i nadwrażliwością. W opisany powyżej sposób należy oczyścić wszystkie powierzchnie zębów – zgryzowa, wargowa, policzkową, językowa i podniebienna. Czas szczotkowania powinien trwać 2 minuty. W miejscach niedostępnych dla szczoteczki np. w przestrzeniach między zębami, należy użyć dodatkowych akcesoriów tj. nić dentystyczna, irygator lub szczoteczki międzyzębowe.Warto pamiętać również o oczyszczaniu języka szczoteczką lub jej specjalnie dostosowaną do tego stroną. 👅Inna jest technika szczotkowania zębów przy użyciu szczoteczek elektrycznych/sonicznych. Ponieważ same wykonują one ruchy okrężne, oscylacyjne, wymiatające, a czasem także wibrujące, szczoteczką taką nie trzeba takich ruchów powielać, należy jedynie przesuwać ją powoli na kolejne przestrzenie zęba i kolejne zęby, przytrzymując szczoteczkę na każdej przestrzeni przez kilka sekund. Należy pamiętać, że szczoteczka soniczna/elektryczna też nie dociera do wszystkich przestrzeni zębów, więc do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych, również konieczne jest stosowanie nici lub irygatora.
🧑⚕ Jeśli masz wątpliwości czy stosujesz dobrą technikę szczotkowania zębów to na następną wizytę stomatologiczną zabierz ze sobą produkty do higieny jamy ustnej, których używasz i zapytaj swojego lekarza dentystę czy Twoja codzienna rutyna jest poprawna, czy należy wprowadzić jakieś poprawki np. w technice szczotkowania lub w zakresie stosowanych produktów.
4. Nie ma uniwersalnej pasty do zębów dobrej dla każdego.
(przypominamy, że powinna m.in. zawierać odpowiednią dla wieku dawkę fluoru – lek.dent. Magda Tyrka pisała o tym w artykule dla Rossmann Polska https://www.rossmann.pl/…/pasta-z-fluorem–czy-jest…). A co z pastą do zębów dla osoby dorosłej? 
Czy można wybrać ją dowolnie kierując się np. ładnym opakowaniem, ulubionym smakiem lub promocją w sklepie? Przy zdrowych zębach i dziąsłach teoretycznie tak, aczkolwiek zawsze warto zwracać uwagę na informacje na opakowaniu takie jak
dawka fluoru, wskaźnik ścieralności RDA i/lub REA i dodatkowe substancje zawarte w paście. W zależności od składu, pasta może bowiem mieć nie tylko funkcję czyszczącą jamę ustną i polerującą zęby, ale może też pozytywnie wpłynąć na różne dolegliwości w jamie ustnej tj. szybki rozwój próchnicy, nadwrażliwość, choroby przyzębia, suchość w jamie ustnej, halitozę.
O pastach do zębów pisaliśmy m.in. tutaj: https://arie-stomatologia.pl/…/krotka-historia-pasty…/, ale przypominamy kilka najważniejszych zasad przy wyborze pasty do zębów. W celu lepszego zapobiegania rozwojowi próchnicy warto stosować pasty m.in. z fluorem w odpowiedniej dawce, hydroksyapatytem lub nanohydroksyapatytem (wzmacnia szkliwo), wapniem, fosforem. W walce z halitozą lub incydentalnym nieświeżym oddechem można sięgać po pasty zawierające składniki niwelujące lotne związki siarki np. olejek miętowy lub naturalne enzymy śliny, pomagające w zwalczaniu nadmiaru bakterii w jamie ustnej. Przy nadwrażliwości zębów polecane są pasty o składnikach zamykających kanaliki zębinowe, w których są zakończenia nerwowe i łagodzące nadwrażliwość m.in. monofluorek sodu, azotan i sole potasu, arginina, prowitamina B5, alantoina, witamina E itd.. W przypadku krwawienia z dziąseł, nawracających stanów zapalnych dziąseł lub innych problemów periodontologicznych i chorób przyzębia zalecane jest stosowanie past antybakteryjnych zawierających m.in. chlorheksydynę, złoto lub srebro koloidalne, ekstrakty z ziół. Są też dedykowane serie produktów do higieny jamy ustnej zapobiegające suchości (kserostomii). W swoim składzie posiadają one substancje nawilżające i łagodzące i naturalne enzymy występujące w ślinie. W sklepach dostępne są też pasty wybielające – zawierające m.in. nadtlenek karbamidu, wodorowęglan sodu, aktywny węgiel, krzemionkę lub nadtlenek wapnia oraz/lub mające wysoki wskaźnik ścieralności. Stosowanie takich past w celu usunięcia przebarwień lub osiągnięcia efektu bielszych zębów, warto skonsultować z lekarzem dentystą podczas następnej kontroli stomatologicznej, ponieważ często występuje po nich nadwrażliwość. To tylko niektóre z przykładów specjalistycznych zastosowań past do zębów. Jak widać warto dopasować pastę do aktualnych potrzeb jamy ustnej, aby wspomóc jej zdrowie poprzez odpowiednią profilaktykę lub w niektórych przypadkach leczenie substancjami zawartymi w paście. 5. Pastę do zębów używaną do codziennego szczotkowania warto od czasu do czasu wymieniać.
Dobrym pomysłem jest też zastosowanie innej pasty do szczotkowania zębów pomiędzy posiłkami. Jeśli podczas porannego i wieczornego szczotkowania używa się pasty z odpowiednią dawką fluoru, to do higieny jamy ustnej w ciągu dnia dobrze użyć pasty bez fluoru za to np. z hydroksyapatytem, wyciągiem z ziół czy ulubionym kompleksem olejków eterycznych ‼